طبقه بندی آلودگی ISO و نرخ فیلتر کردن

روش استاندارد برای طبقه‌بندی درجة آلودگی در سیستم‌های روانکاری در استاندارد ISO 4406:1999 توصیف شده است. در این روش طبقه‌بندی نتایج شمارش ذرات جامد به یک کد با استفاده از عدد معیار (Scale Number) تبدیل می‌شود (جدول 5 و نمودار زیر).

یک روش برای تعیین درجة آلودگی روغن شمارش میکروسکوپی است. در این روش شمارش از دو عدد معیار مرتبط با ذرات  ≥5µm و ≥15µm  استفاده می‌شود. در روش دیگر از شمارنده‌های اتوماتیک ذرات استفاده می‌شود و در این روش از سه عدد معیار مرتبط به ذرات ≥4µm ،≥6µm   و ≥14µm  استفاده می‌شود.
-/15/12 (الف) و 22/18/13 (ب) که در نمودار زیر  نشان داده شده‌اند، مثال‌های نمونه‌ای از طبقه‌بندی درجة آلودگی در روغن روانکار مطابق روش‌های فوق می‌باشند.
مثال الف نشان می‌دهد که روغن بین 160 تا 320 ذره   ≥5µmو بین 20 تا 40 ذره≥15µm   در هر میلی‌لیتر دارد. البته این روش در صورتی مناسب است که روغن روانکار به صورت پیوسته فیلتر شود و وجود این سیستم فیلتراسیون بستگی به یافتن حالت بهینه بین افزایش هزینه و افزایش عمر کارکرد بیرینگ دارد.
نرخ فیلتر معیاری برای نشان دادن راندمان فیلتر است. راندمان فیلتر بر اساس نرخ فیلتر یا ضریب کاهش (Reduction Factor)β که به اندازة ذرات بستگی دارد، تعریف می‌شود. هر چه مقدار β بیشتر باشد، راندمان فیلتر برای اندازه خاصی از ذرات بیشتر است. بنابراین هم β و هم اندازة ذرات باید در نظر گرفته شوند. نرخ فیلترβ به تعداد ذرات قبل و بعد از فیلتر بستگی دارد و به صورت زیر محاسبه می‌شود.
 βx=n1/n2
که در آن:
βx=  نرخ فیلتر برای ذرات به اندازه x
 x= اندازه ذرات،
n1=  تعداد ذرات در بالادست فیلتر (قبل از فیلتر) در واحد حجم (100 ml) که از اندازة x بزرگ‌تر هستند.
n2=  تعداد ذرات در پایین‌دست فیلتر (بعد از فیلتر) در واحد حجم (100 ml) که از اندازة x بزرگ‌تر هستند.


 

توجه:
نرخ فیلتر β فقط به یک اندازة خاص ذرات بستگی دارد که به صورت پانویس مانندβ3  ،β6   وβ12   نشان داده می‌شود. برای مثال نرخ فیلتر « β6=75» یعنی فقط یک ذره از 75 ذره بزرگ‌تر یا مساوی 6µm  از فیلتر عبور می‌کند. بنابراین هر دو مقدار βو اندازة ذرات باید در نظر گرفته شوند.