دقت هاي ابعادي،فرم و حركتي شفت و نشيمنگاه بيرينگ و پله ها
دقت شفت و نشيمنگاه استوانه‌اي بيرينگ‌ها، واشرهاي بيرينگ‌هاي كف‌گرد و سطوح تكيه‌گاه (گوشه و پله‌هاي شفت و نشيمنگاه) بايد مطابق با دقت بيرينگ استفاده شده باشند. در اين بخش مقادير دقت‌هاي ابعادي، فرم و حركتي مورد نياز آورده مي‌شوند. اين مقدار بايد هنگام ماشينكاري شفت، نشيمنگاه و پله ها رعايت رعايت شوند.
تلرانس‌هاي ابعادي
براي بيرينگ با تلرانس نرمال،دقت‌هاي ابعادي براي سطح استوانه‌اي شفت بايد حداقل از گريد6 و براي نشيمنگاه حداقل از گريد 7 باشند، وقتي غلاف واسطه يا غلاف بيرون كشيدني استفاده مي‌شود مي‌توان از تلرانس‌هاي بارتر (گريد 9 يا 10) براي شفت استفاده كرد (جدول9).
مقادير عددي گريدهاي تلرانس‌هاي IT مطابق ISO 286-1:1988 در جدول 10 آورده شده‌اند.
براي بيرينگ‌هاي دقيق بايد از گريدهاي دقيق‌تر استفاده كرد.
تلرانس‌هاي فرم استوانه‌اي
تلرانس‌هاي استوانه‌اي بودن كه در استاندارد ISO 1101:2004 تعريف شده‌اند وابسته به نيازهاي هر كاربرد، بايد يك يادو گريد IT دقيق‌تر از تلرانس‌هاي ابعادي شرح داده شده در بالا باشند. براي مثال اگر تلرانس شفت m6 باشد دقت‌هاي حركتي بايد از گريد IT5 يا IT4 باشند. مقدار تلرانس براي استوانه‌اي بودن در يك شفت با قطر برابر به دست مي‌آيد. توجه شود كه تلرانس براي شعاع مي‌باشد و بنابراين 2t1 براي قطر شفت به كار مي‌رود.
جدول 11 مقادير تلرانس فرم استوانه‌اي و تلرانس لنگي كل (Total Runout) را براي كلاس‌هاي مختلف تلرانس بيرينگ‌ها به دست مي‌دهد.
وقتي بيرينگ‌ها بر روي غلاف واسطه يا غلاف بيرون كشيدني نصب مي‌شوند، استوانه‌اي بودن محل استقرار غلاف بيرون كشيدني نصب مي‌شوند، استوانه‌اي بودن محل استقرار غلاف بر روي شفت بايد از گريد (براي شفت h9) و IT7/2 (براي شفتh10) باشد (جدول9).
تلرانس‌هاي عمودي بودن (Perpendicularity)
پيشاني و پله‌هاي حمايت‌كننده رينگ‌هاي بيرينگ بر روي شفت بايد تلرانس‌هايي مطابق با ISO 1101:2004 داشته باشند، كه حداقل يك گريد IT دقيق‌تر از تلرانس‌هاي ابعادي شف هستند براي محل استقرار واشر بيرينگ‌هاي كف‌گرد، تلرانس عمودي بودن نبايد از مقادير IT5 بيشتر باشد.
مقادير تلرانس عمود بودن و لنگي محوري كل (Total Axial Runout) در جدول 11 آورده شده‌اند.
تلرانس‌هاي شفت مخروطي
وقتي كه بيرينگ مستقيماً بر روي شفت مخروطي نصب مي‌شود مي‌توان از تلرانس‌هاي بازتر نسبت به شفت استوانه‌اي استفاده كرد. شكل زير تلرانس‌هاي گردي 9 را براي قطر نشان مي‌دهد ولي تلرانس‌هاي فرم مشابه شفت استوانه‌اي مي‌باشند. براي شفت مخروطي محل استقرار بيرينگ موارد زير توصيه مي‌شوند.
• انحراف مجاز شيب مخروط، تلرانس مي‌باشد كه برابر با IT7/2 بر اساس پهناي B بيريگ است. (شكل زير) كه مقدار آن از فرمول زير محاسبه مي‌شود.
Δk = IT7/2B
و محدوده مجاز تغييرات شيب مخروط از رابطه زير به دست مي‌آيد.
Vk = 1/k ± IT7/2B
كه در آن
Vk = محدوده مجاز تغييرات شيب مخروط (Dispersion of the Taper Incline)
Δk = انحراف مجاز شيب مخروط (Deviation Taper Incline)
k= ضريب مخروط
12 براي مخروط 12: 1
30 برابر مخروط 30: 1
B= پهناي بيرينگ، mm
IT7= مقدار گريد تلرانس بر اساس پهناي بيرينگ، mm
• تلرانس مستقيم بودن (Straightness) برابر IT5/2 و بر اساس قطر d به شرح زير تعريف مي‌شود.
«در هر صفحه محوري عبور كننده از سطح مخروطي شفت ناحيه تلرانس به دو خط موازي به فاصله t محدود مي‌شود.»
• انحراف شعاعي از فرم دايره برابر IT5/2 و بر اساس قطر d به شرح زير تعريف مي‌شود.
«در هر صفحه شعاعي عبور كننده از سطح مخروطي شفت ناحيه تلرانس به دو دايره هم مركز به فاصله t محدود مي‌شود.»
وقتي كه نياز به دقت‌هاي حركتي بالا مي‌باشد، مي‌توان از تلرانس IT4/2 استفاده نمود.
بهترين روش براي تعيين تلرانس‌هاي توصيه شده سطوح مخروطي، استفاده از گيج مخروطي خاص با دو پايه مي‌باشد.
روش هاي ديگر ولي با دقت كم‌تر استفاده از رينگ گيج (Ring Gauge) گيج مخروطي (Taper Gauge) و يا ميله‌هاي سينوسي (Sine Bars) مي‌باشند
